اسپرک

اسپرک یا ورث گیاهی است دو ساله و ضعیف از تیره کوکناریان که در رنگرزی به کار می رود دارای برگهای دراز و باریک است .این گیاه دارای نام علمی RESEDA LUTEOLA و مولد رنگ زرد طبیعی است در ایران به صورت وحشی زیاد روئیده می شود. گلهای آن زرد خوشه ای است بوته آن را پس از خشک کردن وخرد کردن در رنگرزی مصرف می کنند اگر چه در تمام قسمت های گیاه ماده رنگی وجود دارد اما در گل و برگ و ریشه ماده زرد بیشتری وجود دارد رنگ زرد حاصله از آن در مقابل نور بیشتر از سایر زردهای طبیعی دارای ثبات است. از این گیاه برای به دست آوردن طیفهای مختلف رنگهای زیتونی، لیمویی، سبز، نارنجی با دندانه های مختلف استفاده می کنند. نام ماده رنگی موجود در اسپرک «فلاونویید» که پیگمنت زرد رنگ است می باشد.

تیرهٔ اسپرک خانوادهٔ بسیار کوچکى است و شامل شش جنس است که به‌طور عمده در نواحى مدیترانه‌اى و یا خشک گسترش دارند. گیاهان این تیره علفى یا درختچه‌اى هستند. برگ‌هاى آنها متناوب، ساده یا منقسم و شامل گوشواره‌هائى کوچک هستند. گل‌آذین در این گیاهان خوشه یا سنبله، گل‌ها یک‌جنسى و دوجنسى و نامنظّم، شامل ۴ تا ۸ کاسبرگ، ۴ تا ۸ گلبرگ و به‌ندرت دو عدد، تعداد پرچم‌ها ۳ عدد و یا بیشتر، برچه‌ها ۲ تا ۶ عدد و به‌ندرت آزاد، تخمک‌ها به تعداد زیاد، تمکّن کنارى و میوهٔ آنها کپسول و یا سته است.

اسپرک در رنگرزی: از گلبرگ های این گیاه رنگ زرد بسیار عالی به دست می آید که جهت رنگرزی و رنگ آمیزی ابریشم و پشم به کار می رود.

خواص اسپرک: 

گل های این گیاه خاصیت ضد عفونی کننده و ضد تشنج دارد.
در درمان اسهال خونی، ورم معده و درمان سوزش ادرار مفید می باشد.
دم کرده آن برای تقویت معده و دردهای قولنجی بسیار نافع است.
دم کرده چهل گرم از گل های این گیاه در یک لیتر آب به عنوان خواب آور و تسکین دهنده درد استفاده می شود.
دم کرده گل های این گیاه در یک لیتر آب برای سرفه های عصبی و گاز روده بسیار مفید است و به هضم غذا کمک می کند.
دم کرده گل و برگ این گیاه برای رفع ورم پلک و شستشوی چشم بسیار موثر است.
کسانی که در پوست خود جراحتی دارند و یا مبتلایان به روماتیسم می توانند از این جوشانده برای شستشوی بدن خود استفاده کنند.
در قدیم سرشاخه های گلدار آن را دمکرده و برای دفع کرم های انگلی استفاده می کردند.

نام دیگر گیاه اسپرک: نام دیگر گیاه اسپرک ورث می باشد. اسپرک را «برداغ- اسفرک- زریر» هم می گویند و در زبان هندی اکلیل الملک و در قشقائی کاوشک نام دارد.

روشن‌ کردن مو با اسپرک: اگر در گروه افرادی قرار دارید که از رنگ‌های روشن لذت می‌برید و تصمیم دارید موی خود را به رنگ زرد یا بور در آورید بهترین روش استفاده از گیاه اسپرک است. گیاه اسپرک انواع مختلفی دارد که از میان آنها تنها یک نوع برای رنگ‌آمیزی موی سر مناسب است بنابراین به هنگام تهیه این گیاه حتما به فروشنده توصیه کنید که اسپرک برای رنگ مو نیاز دارید. برای تهیه عصاره اسپرک نیز لازم است ۴‌ قاشق غذاخوری از آن را در ۳‌ لیوان آب به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانید و پس از صاف کردن و سرد شدن آن را روی موهای خود ماساژ دهید. با ماساژ این عصاره روی موهایتان به مرور موها به رنگ زرد و پس از آن به رنگ بور درمی‌آیند.