کاسنی گونه‌های مختلفی دارد؛ وحشی و پرورشی که گونه‌ی پرورشی آن (کاسنی اندیو) بیشتر در مصارف غذایی بخصوص در سالادها استفاده می‌شود و از نظر خواص دارویی نسبت به دیگر گونه‌ها ضعیف‌تر است. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه کاسنی وحشی (کاسنی بری) که خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد، اشاره شده است. در ضمن کاسنی بری به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود.
نام علمی: Cichorium intybus
نام فرانسوی: Chicoree
نام انگلیسی: Chicory
نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، کاسنی، کاسنی معمولی، کاسنی رسمی، کاسنی ریشهای، کاسنی تلخ، کاسنی وحشی، کاسنی صحرایی، هِندبا و هندبه نامیده شده است.
تیره گیاه: کاسنی Compositae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی، چندساله و وحشی با ساقه‌ای پوشیده از موهای زبر به ارتفاع حدود ۵۰ سانتی‌متر، گاهی موارد بیشتر، برگ‌های آن متناوب و پوشیده از تارهای فراوان در اطراف رگبرگ میانی، شکل ظاهری برگ‌های قاعده ساقه‌ی آن با بقیه فرق دارد، مانند آن که در قاعده‌ی ساقه، برگ‌ها عموماً دراز، منقسم به قطعات عمیق دندانه‌دار و منتهی به یک قسمت انتهائی مثلث شکل هستند و هر قدر که به رأس ساقه نزدیک گردیم، برگ‌ها کوچک‌تر می‌شوند و کناره‌ی تقریباً ساده و وضع ساقه آغوش پیدا می‌کنند. گل‌های آن به صورت گل‌آذین، به رنگ آبی روشن و در مواردی، صورتی یا سفید مایل به بنفش می‌باشند. میوه‌اش فندقه، چهار سطحی، نسبتاً مسطح و منتهی به مجموعه‌ای از فلس‌های بسیار کوچک است. ریشه کاسنی، قوی، به قطر یک انگشت و به درازای حدود نیم متر، رنگ پوسته‌ی خارجی ریشه قهوه‌ای و داخل آن سفید است.
رویش جغرافیایی: در نواحی معتدل اغلب کشورها و در ایران بیشتر در دامنه‌های البرز و استان‌های چهارمحال بختیاری، فارس، بلوچستان، خوزستان، آذربایجان غربی و گیلان انتشار دارد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت ریشه‌ی کاسنی گرم و خشک و طبیعت قسمت‌های هوایی آن، سرد و تر می‌باشد.
بخش مورد استفاده: تمام قسمت‌های گیاه
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: برگ کاسنی دارای املاحی نظیر سولفات‌ها، فسفات‌های سدیم، منیزیوم، پتاسیم، نیترات پتاسیم و گلوکزید تلخی به نام شیکورین یا سیکورین است. گل‌های آن دارای سیکوری‌ئین می‌باشد. ریشه‌ی کاسنی دارای اینولین، قندهای مختلف نظیر گلوکز، لولزوساکرز، یک ماده رزینی، موسیلاژ، مقدار کمی تانن، اسانس، پکتین، لوولین و شیکورین است. برگ و ریشه گیاه دارای ویتامین‌های K, P, C, B می‌باشد.
نحوه مصرف: به طور معمول ریشه، ساقه و تخم کاسنی را به صورت دم‌کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند. در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها، نحوه و مقدار مصرف آن‌ها را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.
خواص درمانی ریشه و ساقه: بهبوددهنده عملکرد کبد و طحال، صفرابر، ترمیم‌کننده سلول‌های کبد، تصفیه‌کننده خون، خارج‌کننده سنگ کیسه صفرا، بازکننده انسدادها (خصوصاً انسدادهای کبد و طحال)، کاهنده حرارت بدن و گرگرفتگی، تحلیل‌برنده ورم احشاء بدن، فعال‌کننده کبد و کلیه، رفع‌کننده امراض جلدی حاد یا مزمن، خارج‌کننده سموم از بدن، تنظیم‌کننده تعریق بدن (کم را زیاد و زیاد را کم می‌کند)، دفع‌کننده رسوبات و عفونت‌های مجاری ادراری، خون‌ساز، ضد تب، خارج‌کننده اخلاط خونی، پاک‌سازی مراره (صفرا و سودا از خون)، ضد تهوع، درمان‌کننده ناراحتی‌های قلبی، افزاینده نطفه، مفید برای درمان آمنوره (باز شدن خون قاعدگی)، کاهنده چربی و قند خون، ضد التهاب معده، ضد التهاب کیسه صفرا، تقویت‌کننده حافظه، پاک‌کننده مجاری گوارشی، شیرافزا، جلوگیری‌کننده واقعی از سفید شدن موها، ضد یرقان، تنظیم و ترغیب‌کننده PH خون به حالت خنثی تا کمی اسیدی، بالا بردن شانس پسرزایی (مصرف آن قبل از باردار شدن)، مسکن دردهای مفصلی، ضد آب آوردن بدن، تنظیم‌کننده چاقی و لاغری و برای تکرر ادرار مؤثر می‌باشد. در ضمن برای درمان فیبروم با منشأ سودایی یا صفرایی، نقرس، روماتیسم، هیستری، نارسائی اعمال کبد، کم‌اشتهائی، سوزش ادرار، خارش بدن و بیماری‌های پوستی نیز مفید است.
تذکر: مصرف کاسنی برای خانم‌های باردار ممنوع است و در صورت استفاده، سبب تحریک رحم و سقط جنین می‌شود. در ضمن زیاده‌روی در مصرف آن، فشار خون را کاهش داده و موجب تعریق زیاد می‌شود.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولی‌الله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنی‌های شفابخش و مضرات آن‌ها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئه‌ورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزه‌گر (دکتر خوش‌بین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجت‌الله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوه‌ها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلان‌آبادی، سعید / دکتر اصلان‌آبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسین‌پناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضی‌زاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمی‌نیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آن‌ها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.