بلوط

توضیحات

درختی است جنگلی و بیش از ۲۰۰ گونه دارد که شکل ظاهری آن‌ها برحسب گونه‌ی درخت تفاوت دارد. برخی به صورت درختان عظیم‌الجثه و بعضی دارای ارتفاع کم و حتی به صورت درختچه می‌مانند و بیشتر در نواحی معتدل سراسر کشورها انتشار دارند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آن‌ها که میوه‌ی درخت (بلوط) مصرف خوراکی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است.

نام علمی: Quercus robur

نام فرانسوی درخت: Chene

نام فرانسوی میوه: Gland

نام انگلیسی درخت: Oak tree

نام انگلیسی میوه: Oak

نام‌های دیگر میوه به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، بلوط، بالوط، ثمرالفواد، بلّوط، عفصیج و سندیان می‌باشد.

تیره گیاه: بلوط Fagaceae

نوع گیاه: درخت

مشخصات ظاهری: درختی است با طول عمر زیاد به ارتفاع حدود ۲۰ متر گاهی موارد بیشتر، ساقه و شاخه‌های آن ضخیم و طویل و برگ‌های آن سبزرنگ، متناوب، ساده، چرمی شکل و دندانه‌دار می‌باشند. گل‌های نر آن خاتون‌های باریکی به وجود می‌آورند که حالت آویخته بر روی درخت‌دارند، ولی گل‌های ماده آن منفرد و یا به صورت خاتون‌های کوتاه و معمولاً کروی و کم گل می‌باشند. میوه‌اش استوانه‌ای به ابعاد خرمای نارس و کمی دراز و در یک پیاله قرارگرفته است و محتوای میوه، مغز سفیدرنگ مایل به زرد است و پوست خارجی میوه‌ی رسیده و خشک‌شده، زردِ مایل به قهوه‌ای می‌باشد.

طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی: اغلب به صورت خودرو در نواحی معتدل و جنگلی کشورهای اروپایی و در ایران بیشتر در استان‌های کردستان، آذربایجان شرقی و غربی و فارس انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در برگ، پوست و میوه بلوط: مقدار قابل‌ملاحظه‌ای تانن، ماده چرب، پروتئین، قند و نشاسته در آن‌ها تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده: مغز آردی میوه. در ضمن پوست بلوط، برگ و گال درخت نیز خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف: معمولاً مغز میوه را به صورت پودر و به روش‌های مختلف دیگری استفاده می‌کنند.

خواص درمانی مغز بلوط: مغذی و دیرهضم، التیام‌بخش زخم‌های روده، برطرف‌کننده ناراحتی‌های معده، برطرف‌کننده سوزش مجاری ادراری و قطره‌قطره ادرار کردن، بسیار قابض، بندآورنده خونریزی، بادشکن، تقویت‌کننده عمومی بدن، مقوی قوای جنسی و بندآورنده اسهال‌های مزمن می‌باشند. در ضمن برای بواسیر، نرمی استخوان‌ها، کم‌خونی و دردهای عمومی بدن نیز مفید است.

تذکر: زیاده‌روی در مصرف بلوط، مولد سودا و موجب انسداد مجاری عروقی می‌شود.

منابع و مآخذ:

• گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
• معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
• شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولی‌الله)
• مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
• شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
• خوردنی‌های شفابخش و مضرات آن‌ها (نعیمی، محمدحسن)
• از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
• آلوئه‌ورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
• اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
• گیاهان معجزه‌گر (دکتر خوش‌بین، سهراب)
• سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
• اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
• فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجت‌الله)
• گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
• خواص طبیعی میوه‌ها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلان‌آبادی، سعید / دکتر اصلان‌آبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسین‌پناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضی‌زاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
• فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمی‌نیا، مصطفی)
• طب الصمصام (صانعی، صمصام)
• گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
• دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
• گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
• گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آن‌ها (استاد خسروی، سید مهدی)