غافث

(نام علمی:Agrimonia eupatoria) نام یک گونه از تیره گلسرخیان است. گیاهی است علفی چند ساله دارای ساقه و برگ های کرک دار با ظاهری بیضی و دندانه دار .گل های غافث در انتهای ساقه ها به رنگ زرد به صورت سنبله ظاهر میشوند. این گیاه عموما در کوهستانهای سردسیر رشد میکند.

 
انتشار جغرافیایی گیاه غافث:
این گیاه در نواحی شمال ایران از جمله گیلان،خراسان و آذربایجان می روید.

ترکیبات شیمیایی گیاه غافث:
این گیاه حاوی تانن،مقدار کمی اسانس فرار و رزین می باشد.

قسمتهای مورد استفاده گیاه غافث:
سرشاخه گلدار گیاه اثر دارویی دارند.

نام های دیگر غافث:
دوای جگر، غافت، جگردارو، مشکانیه، طرهامال، تریامان، اوفاطریون، علف گلودرد، اوباطریوس، تیغ بدبو، اکرسومنه، شوکه منتنه، قاصیص اوتی، قیزل پیراق و قزل پاپراق می باشد.

    
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی گیاه غافث:
در هند از ريشه آن به عنوان قابض، تونيك و مدر و از برگ های آن به عنوان داروی ضدكرم شكم استفاده می شود. در چين معمولاً تمامی گياه را در ماه های تير تا آبان در مواقعی كه ظاهراً در بهترين وضع رشد می باشد، می چينند و آن را تميز كرده و خوب می شويند و در آفتاب خشك می كنند. تمام گياه بخصوص برگ های آن قابض و گرم كننده و تونيك و بند آورنده خون است. برای معالجه ديسانتری كاربرد دارد و در اسهال های ساده نيز داروی خوبی است. برای تسكين و آرام كردن ناراحتی رحم و برای معالجه بواسير نيز نافع است. از ريشه آن برای معالجه سل استفاده می شود. اين دارو برای تقويت قلب مؤثر است. در موارد حمله های ناگهانی قلبی ممكن است برای خوردن و استعمال داخلی تجويز شود. رشد گلبول های قرمز را تسريع و افزايش می دهد و حشره كش می باشد.

غافث از نظر طبيعت طبق نظر حكمای طب سنتی گرم و خشك است. در مورد خواص آن معتقدند كه برای باز كردن انسداد مجاری كبد و طحال مفيد است و مدر می باشد. قاعده آور است. خوردن عصاره يا دم كرده گياه برای تسكين دردهای كبد، باز كردن گرفتگی كبد و طحال و تقويت آنها، تحليل ورم طحال و نرم كردن آنها نافع است. شيافی كه با عصاره گياه تهيه شود قاعده آور نيرومندی است. خوردن گياه غافث با آب شاهتره و سكنجبين و همچنين خوردن گل و عصاره آن برای التيام زخم های داخلی مفيداست. ماليدن عصاره آن در استعمال خارجی به موضع برای التيام جرب و خارش و پاشيدن گرد آن برای خشك كردن زخم ها نافع است. غرغره آن برای تسكين آنژين، ورم لوزه، درد گلو و ورم حلق نافع است. مقدار خوراك آن تا 12 گرم و در جوشانده و دم كرده ها تا 28 گرم است.

در استعمال خارج وغرغره ها،  جوشانده با عسل يا تنها 100 گرم گياه در 1000 گرم آب كه آنقدر بجوشد كه 300 گرم بماند استفاده می شود و اگر به جوشانده زيرفون و مريم گلی، از هر يك 50 گرم، اضافه شود اثرش بيشتر است. عصاره گياه از نظر طبيعت سرد و خشك است و برای رفع خارش و جرب و درد كبد مفيد است. البته عصاره بايد با آب شاهتره و سكنجبين خورده شود. مقدار خوراك عصاره آن 4-2 گرم است. برای بيضه ها مضر است. دكتر شليمر می نويسد كه اين گياه در موارد انسداد مجاری كبد و طحال مفيد است و شيافی كه با عصاره آن تهيه شود، شديداً قاعده آور است.

در فرانسه دم كره ای از گياهان زير تهيه می كنند: سرشاخه گلدار و برگ خشك غافث 50 گرم، ريوند 25 گرم، ريشه اونونيس 25 گرم، و سرشاخه گلدار فراسيون ابيض 25 گرم. اينها را تهيه كرده و هر بار يك قاش قهوه خوری از مخلوط خرد كرده آنها را در يك پيمانه (200 گرم آب جوش 15 دقيقه دم می كنند و يك پيمانه صبح ناشتا و يك پيمانه عصر می خورند.

خواص گیاه غافث در طب سنتی:
1. طبع آن گرم و خشک است.

2. برگ این گیاه قابض می باشد.

3. قاعده آور و ترشحات زنانه:5 گرم از این گیاه را در 200 سی سی آب جوش 10 دقیقه دم کرده روزی 3 فنجان بنوشند و یا از شیاف این گیاه استفاده کنند.4. ضدکرم می باشد 5 گرم در 200 سی سی آب جوش 10 دقیقه دم کرده یک فنجان شب و یک فنجان هم صبح ناشتا بنوشند.

5. برای التیام زخم ها 100 گرم در یک لیتر آب 5 دقیقه جوشانده یک ساعت دم کرده زخم ها را بشویند.

6. برای جلوگیری از خونریزی و خونروی از دمکرده این گیاه روزی 3 فنجان بنوشند.

7. برای درمان خون در ادرار 5 گرم از این گیاه را در 200 سی سی آب جوش 10 دقیقه دم کرده روزی 3 فنجان بنوشند.

8. برای درمان بی اختیاری ادرار 5 گرم غافث را در 200 سی سی آب جوش دم کرده یک فنجان عصر و یک فنجان شب بنوشند.

9. برای درمان نفخ شکم و ضعف معده 6 گرم غافث را در 300 سی سی آب جوش دم کرده نیم ساعت بعد از غذا یک فنجان بنوشند.

10. برای درمان سنگ کلیه 6 گرم غافث را در 300 سی سی آب جوش دم کرده روزی 3 فنجان بنوشند.

11. برای درمان بیماری کبدی مانند قولنج کبد از دمکرده این گیاه روزی 3 فنجان بنوشند.

12. برای درمان یرقان 5 گرم در 200 سی سی آب جوش دم کرده صبح و عصر یک فنجان به مدت 14 روز بنوشند.

13. برای نارسایی ترشح صفرا و دفع سنگ های صفراوی از جوشانده این گیاه مصرف گردد.

14. برای از بین بردن ورم لوزتین، ورم مخاط گلو و بازشدن صدا با جوشانده این گیاه غرغره شود.

15. جهت رفع استسقاء 5 گرم برگ سرشاخه های این گیاه را در 200 سی سی آب جوش دم کرده بنوشند.

16. جهت بازشدن دمل ها ضماد این گیاه را همراه با پیه بز استفاده می کنند.

17. جهت معالجه داءالثعلب با دمکرده غافث و افسنتین بشویند.

18. جهت درمان آب آوردن انساج 5 گرم از این گیاه را در 200 سی سی آب جوش دم کرده روزی یک فنجان بنوشند.

19. جهت درمان آب آوردن مروارید با دمکرده این گیاه چشم را بشویند.

20. جهت تقویت حافظه از دمکرده این گیاه استفاده می گردد.

21. برای رفع حالات خستگی از دمکرده این گیاه روزی 3 فنجان بنوشند.

22. جهت درمان اسهال 5 گرم غافث را در 200 سی سی آب جوشانده روزی 3 فنجان بنوشند.

23. جهت درمان پیچ خوردگی عضلات و دررفتگی ها 100 گرم از این گیاه را در یک لیتر آب جوشانده تا به یک سوم برسد سپس صاف نموده ماساژ دهند.

24. جهت درمان بیماری جرب عصاره این گیاه را گرفته به نسبت مساوی سرکه اضافه نموده کمی نمک داخل آن ریخته سپس پارچه ای را خیس نموده روی جرب می گذارند.

25. جهت درمان زخم های واریس 200 گرم برگ های خشک این گیاه را در 2 لیتر آب 5 دقیقه جوشانده یک ساعت دم کرده زخم ها را پانسمان کنند.

26. شیرافزا می باشد.

27. دمکرده ریشه این گیاه برای درمان سل مفید است.

28. دمکرده این گیاه افزایش دهنده رشد گلبول های قرمز است.

29. دمکرده این گیاه ضد کرم می باشد.

30. جهت تقویت قلب مؤثر می باشد.

31. جهت رفع اخلاط خونی از دمکرده این گیاه می توان استفاده کرد.