گاوزبان گونه‌های مختلف بسیار زیادی دارد که چندین گونه از آن‌ها معروف و مرغوب می‌باشند و در طب سنتی نیز کاربرد دارند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه گاوزبان که در ایران روییده و به صورت پرورشی نیز کاشته می‌شود، اشاره شده است.
نام علمی گیاه: Echium amoenum
نام فرانسوی: Bourrache
نام انگلیسی: Echium
نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، گاوزبان، دیم هاج، لسان الثور و دیمهاج عنوان شده است.
تیره گیاه: گاوزبان Boraginaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری گیاه: گیاهی است ۲ تا ۳ ساله با ساقه‌ای به ارتفاع حدود ۷۰ سانتی‌متر و تقریباً گسترده روی زمین، برگ‌های آن ساده و کرک‌دار و برگ‌های قاعده‌ی آن به ابعاد ۲۰ در ۵ سانتی‌متر، میوه‌اش فندقه، نوک‌تیز و دارای برجستگی‌های کوچک و گل‌های آن درشت، به رنگ آبی یا ارغوانی مایل به بنفش یا قرمز و به شکل جام یا شیپور هستند. به دلیل اینکه بیشتر از گل گیاه استفاده می‌شود و در طب سنتی نیز کاربرد دارد، به آن گل گاوزبان می‌گویند.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت گل گاوزبان ایرانی تازه گرم و تر، و طبیعت گل خشک‌شده آن، گرم و خشک می‌باشد.
رویش جغرافیایی: اغلب در استان‌های شمالی و شمال غربی روییده و کاشته می‌شود.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: موسیلاژ، نیترات پتاسیم، رزین‌ها، مالات کلسیم، اسانس، املاح منگنز، منیزیوم، اسید فسفریک و آلانتوئین در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: گل
نحوه مصرف: معمولاً به صورت دم‌کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند.
خواص درمانی: تقویت‌کننده قلب، مقوی اعصاب، آرام‌بخش، ضد افسردگی، ضد برونشیت، نرم‌کننده مجاری تنفسی، ضد تشنج، تسریع‌کننده گردش خون، اشتهاآور، تقویت‌کننده عمومی بدن، معرق، مفید برای تصلب شرایین، کاهنده اسید اوریک، برطرف‌کننده انسداد کلیه‌ها، تصفیه‌کننده خون، کاهنده تب، کاهنده فشار خون، مسکن اعصاب، ضدعفونی‌کننده، خلط‌آور، کاهنده ورم کلیه و ادرارآور می‌باشد. در ضمن برای سرماخوردگی، زخم‌های دهان، روماتیسم، کهیر، ورم معده و سوءهاضمه نیز مفید است. از گاوزبان به دلیل مدر بودن آن، در آغاز بیماری‌های سرخک و مخملک، به منظور دفع مواد سمی از راه عروق و ادرار، استفاده می‌شود.
تذکر: استفاده طولانی‌مدت از این نوع گاوزبان به علت داشتن آلکالوئید پیرولیزیدین برای خانم‌های باردار، کودکان، اشخاص با فشار خون پایین و افرادی که طحال ضعیف دارند مضر است.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولی‌الله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنی‌های شفابخش و مضرات آن‌ها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئه‌ورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزه‌گر (دکتر خوش‌بین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجت‌الله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوه‌ها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلان‌آبادی، سعید / دکتر اصلان‌آبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسین‌پناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضی‌زاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمی‌نیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آن‌ها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.