سِس گیاهی است پیچنده و انگلی که گونههای مختلفی دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک نوع سس که به آن افتیمون گفته میشود اشاره شده است.
نام علمی: Cuscuta epithymum Murr
نام فرانسوی: Cuscute
نام انگلیسی: Dodder
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، افتیمون، افتیمون، حماض الارنب، سس صغیر، شکوثا و شکوث نامیده میشود. در بعضی از کتب طب سنتی، افتیمون نوع ذکرشده را دواءالجنون نامیده شده است.
تیره گیاه: پیچک صحرایی Convolvulaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی، یکساله و پیچنده با ساقههایی به شکل نخ قرمز یا قرمز مایل به زرد، منشعب، ظریف، نازک، قابل انعطاف و صاف. در طول ساقه، گل دهنده، گلهایش مجتمع و به حالت فشرده، مرکب، سفیدرنگ، کدر و در بعضی موارد صورتیرنگ میباشند. تخم آن ریز، به رنگ قهوهای روشن و در بعضی موارد تیره است. افتیمون به گیاه میزبان خود حمله کرده و به آن میپیچد و تا آخر تابستان پا به پای میزبان ضعیف شده رشد میکند (منظور این است که افتیمون به دور گیاه میزبان خود میپیچد، روز به روز قوی شده و میزبان خود را به مرور ضعیف میکند تا حدی که آن را میخشکاند).
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: به صورت انگل در کشتزارهای حبوبات سراسر اروپا، آسیا و شمال آفریقا و در ایران در استانهای فارس، اصفهان، هرمزگان، کرمان، البرز، همدان، لرستان، مازندران و تهران انتشار دارد. در ضمن در جزیرههای قشم و هرمز و در ارتفاعات جنگل پل زنگوله و کندوان نیز یافت میشود.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ساقه و تخم گیاه: وجود مواد کوسکوتالین و کوسکوتین در ساقه گیاه و پیگمانهای آماربلین، کوسکوتین، یک نوع موم و روغن در تخم گیاه تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: ساقه گیاه
نحوه مصرف: با دستور پزشک
خواص درمانی: ضد اسکوربوت، صفرابر، تقویتکننده حافظه، ضد مالیخولیا، ضد نفخ معده، خارجکننده انگلهای روده، تصفیهکننده خون، اشتهاآور، حاوی آنتیبیوتیک، رفعکننده خارشهای پوستی، برطرفکننده سستی کمر و مسکن درد مفاصل است. در ضمن برای بیماریهای یبوست، وسواس، جنون و کابوس نیز مفید است.
تذکر: افتیمون برای اشخاص گرممزاج و صفرائیمزاج و همچنین برای اشخاصی که مبتلا به ورم روده میباشند، مضر است و استفاده از آن برای خانمهای باردار ممنوع میباشد. در ضمن افتیمون را نباید زیاد جوشاند، زیرا خواص دارویی خود را از دست میدهد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.