نام علمی گیاه: Vitex Agnus castus
نام فرانسوی: Gattilier
نام انگلیسی: Agnus castus
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، فلفل کوهی، پنجانگشت و فلفل برّی عنوان شده است و دانهی آن را به عربی، حب الفقد و حب النسل (قطع کننده نسل) میگویند.
تیره گیاه: شاهپسند Verbenaceae
نوع گیاه: درختچه
مشخصات ظاهری گیاه: درختچهای است به ارتفاع حدود دو متر با برگهایی خوشبو و پنجهای شکل و برگهای آن دارای ۵ الی ۷ برگچهی بیضیشکل، باریک، نوکتیز و کرکدار میباشند. سطح تحتانی پهنک برگها پوشیده از کرکهای پنبهای و تقریباً سفیدرنگ است و سطح فوقانی پهنک برگ به رنگ سبز تیره میباشد. در انتهای شاخه، گلدهنده بوده و گلهای آن آبی مایل به بنفش و به صورت سنبلهای هستند. میوهاش شفت با نوک پهن و کرکدار و دانهی داخل آن تند و معطر میباشد. در ضمن تقریباً از تمام قسمتهای این گیاه بوی فلفل به مشام میرسد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: بومی سواحل مدیترانهای است و در کشورهای آسیای صغیر، سوریه، مصر، اردن و قفقاز انتشار دارد. در ایران نیز بیشتر در استانهای خراسان، سمنان، قم، فارس، سیستان و بلوچستان و خوزستان روییده میشود.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: دارای نوعی اسانس مخصوص است که مرکب از سینئول و احتمالاً سابینن، پینن و سزکوئیترین میباشد.
بخش مورد استفاده: دانه (پنجانگشت – فلفل کوهی). در ضمن برگ، گل و میوهی درختچه نیز خواص دارویی دارند.
نحوه مصرف: طبق دستور پزشک
خواص درمانی: کاهنده هیجانات جنسی، خشککننده اسپرم، تقویتکننده و اشتهاآور، مخدر، مسکن دردهای عمومی بدن، بادشکن، ضد دردهای شکمی، تنظیمکننده هورمونها، تقویتکننده هورمونهای زنانه، هضمکننده غذا، ضد اسپاسم، ضد تشنج، بازکننده گرفتگیهای دماغی، مسکن سردردهای مقاوم، ضد سیاهسرفه، ضد تب، خلطآور، مقوی کبد، انرژیزا، ضد کرم، تحلیلبرنده ورم مقعد، شیرافزا، قاعدهآور، مسکن سردردهای مقاوم، خلطآور، رفعکننده گرفتگیهای طحال و کاهنده ورم رحم میباشد. در ضمن برای رفع تاولها و تورمهای روماتیسمی، انسدادهای کبدی، بیماریهای چشمی، درمان اختلالات ریوی و سرماخوردگی نیز مفید است.
تذکر: استفاده از آن برای زنان باردار ممنوع است و موجب سقط جنین میشود.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.