خارشتر

توضیحات

خارشتر واریته‌های مختلفی دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک نوع خارشتر که مولد ترنجبین می‌باشد اشاره شده است.

نام علمی: Alhagi persarum Bioss.& Buhse

نام فرانسوی: Alhagi

نام انگلیسی: Camel thorn

نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، خاربز، اشترخار، خارشیری و الحاجی نامیده شده است.

تیره گیاه: پروانه‌واران Leguminosae

نوع گیاه: درختچه یا بوته

مشخصات ظاهری: بوته یا درختچه کوچکی است به ارتفاع حدود ۸۰ سانتی‌متر، پرشاخه، خاردار، دارای کرک‌های تیز و تقریباً گسترده روی زمین، برگ‌های آن ساده، کوچک، منفرد، بدون دندانه و نوک کند و گل‌های آن کوچک و صورتی‌رنگ گاهی موارد قرمز می‌باشند. غلاف میوه‌ی آن کرک‌دار، بند بند، خمیده، ضخیم و به رنگ قرمز مایل به قهوه‌ای و تخمدان آن پوشیده از تارهای ابریشمی است. دانه‌های آن که در غلاف میوه وجود دارند سرخ‌رنگ و به ابعاد ارزن می‌باشند. ریشه‌ی گیاه نیز چوبی، دراز و ضخیم است.

رویش جغرافیایی: در اغلب کشورها خصوصاً کشورهای آسیایی و بیشتر در کشورهای خاورمیانه و در ایران به صورت خودرو انتشار دارد.

طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن گرم و بسیار خشک است.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: حاوی ترکیبات قندی مختلف چون منوساکاریدهای گلوکز و فروکتوز، دی ساکارید و تری ساکارید، تانن، آنتوسیانین و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده: قسمت‌های هوایی گیاه. در ضمن قسمت مهم دارویی خارشتر، ترنجبین به دست آمده از آن است.

نحوه مصرف: در طب سنتی بیشتر عرق خارشتر کاربرد دارد.

خواص درمانی: مسهل، معرق، مدر، دفع‌کننده سنگ کلیه، نرم‌کننده و خارج‌کننده اخلاط سینه، تحریک‌کننده ترشح صفرا، محرک غدد شیره معده، بادشکن، مفید برای بیماری‌های جهاز هاضمه، اشتهاآور، ضدعفونی‌کننده، ضد یرقان و مسکن سردردهای یک‌طرفه می‌باشد. در ضمن برای سینه‌درد و تپش قلب نیز مفید است.

منابع و مآخذ:

• گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
• معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
• شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولی‌الله)
• مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
• شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
• خوردنی‌های شفابخش و مضرات آن‌ها (نعیمی، محمدحسن)
• از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
• آلوئه‌ورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
• اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
• گیاهان معجزه‌گر (دکتر خوش‌بین، سهراب)
• سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
• اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
• فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجت‌الله)
• گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
• خواص طبیعی میوه‌ها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلان‌آبادی، سعید / دکتر اصلان‌آبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسین‌پناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضی‌زاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
• فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمی‌نیا، مصطفی)
• طب الصمصام (صانعی، صمصام)
• گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
• دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
• گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
• گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آن‌ها (استاد خسروی، سید مهدی)