بارهنگ گونههای مختلفی دارد که از نظر خواص و ترکیبات شیمیایی تقریباً مشابه هم میباشند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که نسبت به دیگر گونهها از خواص دارویی بیشتری برخوردار میباشد اشاره شده است.
نام علمی: Ferula galbaniflua Boiss. Et Buhs
نام فرانسوی: Galbanum
نام انگلیسی: Galbanum
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، باریجه، بالیجه، بالنبو، قنه، بارزَد، قاسی و قاصنی میباشد.
تیره گیاه: جعفری Umbelliferae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است پایا با ساقهای ضخیم به ارتفاع ۸۰ سانتیمتر گاهی موارد بیشتر، رویش برگها در قاعدهی ساقه، برگها به رنگ سبز مایل به خاکستری و پوشیده از تارهای ریز و کوتاه. پهنک برگها منقسم به قطعاتی است که بر اثر چند بار تقسیم شدن به صورت قطعات باریک و فشرده به هم درآمده است. در طول ساقه، گلدهنده و گلهای آن زردرنگ و مجتمع به صورت خوشههای مرکب متعددی میباشند. میوهاش بیضوی، دراز و دارای کنارهای باریکتر از نصف قسمت محتوی دانه است.
مشخصات ظاهری باریجه: باریجه دو نوع متفاوت دارد اشکی و تودهای. نوع اشکی آن بر اثر گزش حشرات و یا پیدایش خراش به طور طبیعی از قاعده ساقه و برگ گیاه مذکور به خارج ترشح میکند و نوع تودهای که همان نوع تجارتی و صادراتی آن میباشد، به این روش به دست میآید که ابتدا خاک قسمت قاعدهی ساقه را از دور گیاه عقب زده و سپس در ۳ سانتیمتری ناحیهی یقه شکاف ایجاد میکنند که به سرعت شیرهای از محل شکاف خارج شده و سفت میشود. پس از چند روز شیره سفت شده را از گیاه جدا کرده و به خارج از کشور صادر میکنند. در ضمن مقداری از آن هم در طب سنتی استفاده میشود.
مشخصات ظاهری باریجه اشکی: نوع اشکی آن به رنگ سفید مایل به زرد یا زرد مایل به سبز و یا مایل به قرمز و به ابعاد یک نخود معمولی میباشد و چنانچه شکسته شود، تکهتکه و به مرور زمان شکننده و پس از مدتی به صورت گرد درمیآید.
مشخصات ظاهری باریجه تودهای: نوع تودهای باریجه که از قطعات نامنظم و خمیری شکل تشکیل شده، به صورت قطعاتی به ابعاد مختلف در بازار و طب سنتی عرضه میشود. در ضمن رنگ آن متفاوت، غالباً مایل به سبز، سبز قهوهای، سبز مایل به زرد و یا تیره است. باریجه تودهای بوی قوی و طعم گس، تلخ، معطر، گزنده و ناپسند دارد.
رویش جغرافیایی: اغلب در آسیای مرکزی، افغانستان و در ایران بیشتر در استانهای خراسان، همدان، فارس، قزوین، زنجان، تهران، اراک و مازندران انتشار دارد.
بخش مورد استفاده: صمغ
طبیعت باریجه (قاصنی): طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در صمغ باریجه: رزین، اسانس و غیره در آن تشخیص داده شده است.
نحوه مصرف: معمولاً صمغ باریجه را ابتدا در آب گرم حل کرده تا باز شود سپس قسمتهای شفاف آن که روی آب جمع میشود را برداشته و از آن استفاده میکنند.
خواص درمانی: ضدعفونیکننده و تقویتکننده معده، ضد باکتری، ضد خیز عمومی بدن، محرک، شیرافزا، برطرفکننده یبوست، ضد اسپاسم، ضد نفخ و مسکن دردهای شکم، ضد قولنج، انرژیزا، حاوی آنتیبیوتیک، قاعدهآور، تقویتکننده عمومی بدن و رحم، برطرفکننده تنگی نفس و آسم، ضد سرفه و نرمکننده سینه، خارجکننده سنگ کلیه و مثانه و بازکننده لولههای تنفسی میباشد. در ضمن برای تشنج، نزله، بیماریهای عصبی، درد معده، برونشیت مزمن، سوزش ادرار و درد و سوزش بواسیر نیز مفید است. امروزه باریجه کمتر مصارف داخلی داشته و بیشتر مصارف صنعتی دارد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.