گیاه اوشق گونههای مختلفی دارد که از سه گونه آنها صمغ استخراج میشود. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه اوشق که صمغ به دست آمده از آن خواص دارویی داشته و تجارتی نیز میباشد اشاره شده است.
نام علمی گیاه: Dorema ammoniacum
نامهای دیگر آن در کتب طب سنتی، اوشک، کندل، کَندال، کِما و شجره الاوشق میباشد.
نام فرانسه صمغ: Gomme ammoniaque
نام انگلیسی صمغ: Gum ammoniac
نامهای دیگر صمغ به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، بدرآن، وَشَج، لزاق الذهب، وُشَق، اوشه و وُشا نامیده شده است.
تیره گیاه: جعفری Umbelliferae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری گیاه: گیاهی است بوته مانند و چند ساله به ارتفاع حدود ۲ متر، ساقههای آن باریک و پوشیده از تارهای ریز و پنبهای رنگ و ریشهی گیاه راست، مخروطی شکل و ضخیم است. برگهای آن دمبرگدار، نسبتاً بزرگ و دراز و گلهایی بسیار کوچک، سفید رنگ، عاری از دمگل و مجتمع در قسمت انتهائی یک محور کوچک و مشترک دارد. میوهاش دوفندقه، بیضی شکل و قهوهای رنگ میباشد.
مشخصات ظاهری صمغ: در ساقه و ریشهی گیاه مذکور شیرهی شیری رنگی جریان دارد که خود به خود یا بر اثر گزش حشرات، ایجاد خراش تحت عوامل طبیعی و ایجاد شکاف با ابزارهای مخصوص توسط انسان از پوست ساقه و یا از ناحیهی یقهی گیاه مذکور به بیرون ترشح میشود و پس از مدتی که در مجاورت هوا قرار گرفت خشک شده و به صورت قطراتی شکننده در میآید و رنگ آنها سفیدِ شیری تا قهوهای دارچینی میباشد و در بعضی مواقع به گیاه چسبیده یا اینکه بر زمین میافتد. چنانچه در مجاورت نور خورشید یا هوای گرم قرار گیرد نرم میشود. در ضمن بوی آن معطر و طعمش تند و تلخ است.
طبیعت صمغ: طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: در آسیا خصوصاً در هند و در ایران بیشتر در بعضی از نواحی استانهای فارس، اصفهان، قزوین، سمنان، سیستان و بلوچستان و کرمانشاه انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در صمغ گیاه: گالاکتوز، آرابینوز، رامنوز، گلوکورونیک اسید و یک کتون در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: صمغ (اوشق)
نحوه مصرف: با دستور پزشک
خواص درمانی صمغ: محرک، مقوی و انرژیزا، خلطآور و نرم کننده سینه، گشاد کننده مرضی حبابهای ریوی و ضد عفونی کننده در موارد زکام، نزله و آسم میباشد. در ضمن برای برونشیتهای مزمن، تنگی نفس و اشخاصی که مبتلا به بزرگ شدن کبد و طحال هستند نیز مفید است.
تذکر: استفاده از آن برای خانمهای باردار و مادران شیرده ممنوع و زیادهروی در مصرف آن به سبب باز شدن دهانهی عروق ممکن است تعادل جریان خون را مختل سازد و موجب ایجاد خون در ادرار میشود.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.