نام علمی گیاه: Chelidonium majus
نام فرانسوی: Grande eclaire
نام انگلیسی: Greater celandine
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، مامیران، زرد چوب، زرده چاو، عروق الصباغین، حشیشه الخطاطیف، مامیران کبیر و خلیدونیون عنوان شده است.
تیره گیاه: خشخاش Papaveraceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری گیاه: گیاهی است علفی و چندساله به ارتفاع حدود ۸۰ سانتیمتر و برگهای آن منقسم به ۵ الی ۷ قطعه پهن، دندانهدار و به رنگ سبز مایل به کبود میباشند. گلهای آن زرد و مجتمع به صورت چتری و میوهاش باریک، دراز و محتوی تعدادی دانه میباشد. در ضمن در تمام قسمتهای گیاه شیرابهای زرد رنگ مایل به نارنجی جریان دارد. ریشه گیاه از نظر خواص درمانی نسبت به سایر قسمتهای گیاه مؤثرتر است.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: در اغلب نواحی معتدل اروپا، آسیا، آفریقا و در نواحی معتدل ایران، خصوصاً در حاشیهی جنگلهای استانهای شمالی، انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه: آلکالوئیدهای مختلفی مانند کلیدونین، هوموکلیدونین، کلریتین، پروتوپین، آلیری توپین، هربرین و اسپارتئین و نمکهای کلسیم، منیزیوم، آمونیم، مواد رزینی و موسیلاژ در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورداستفاده: کلیه قسمتهای گیاه به علاوه شیرابه آن.
خواص درمانی: مخدر، ضد تشنج، ضد استسقا، تصفیهکننده خون، کاهنده فشارخون، ضد اسپاسم، صفرابر، قاعدهآور، آرامبخش، خوابآور، مسهل، تقویتکننده عمومی بدن، دفعکننده کرم و خردکننده سنگ کلیه میباشد. در ضمن برای آسم، تصلب شرایین، دردهای سرطانی، نقرس و بیماریهای کبدی (زردی) نیز مفید است. در استعمال خارجی، شیرابه موجود در گیاه برای رفع بیماریهای پوستی، برص و اگزما مؤثر میباشد. در بعضی موارد استفاده مامیران در استعمال خارجی قرمزکننده پوست و تاولزا میباشد. همچنین این باور وجود دارد که اگر شیره گیاه روی میخچه یا زگیل مالیده شود، موجب از بین رفتن آنها میشود؛ اما از لحاظ علمی اثبات نشده است.
نحوه مصرف: معمولاً از شیرهی گیاه، لهشده ریشه تازه به صورت ضماد و دمکرده یا جوشانده برگها استفاده میکنند و در طب سنتی برای درمان بیماریها، نحوه و مقدار مصرف را پزشک تشخیص داده و تجویز میکند.
1- جوشانده: مقدر 20 گرم برگ خشک یا ریشه مامیران را در یک لیتر آب حل کنید. مقدر مصرف آن یک فنجان سه بار در روز است.
2- دمکرده مامیران:30 گرم برگ خشک مامیران را در یک لیتر آب جوش ریخته و بگذارید برای مدت 10 دقیقه دم بکشد؛ سپس صاف کرده و مصرف کنید.
3- تنطور مامیران: این تنطور را میتوانید از فروشگاههای گیاهان دارویی یا برخی از داروخانهها خریداری کنید یا 100 گرم برگ خشک یا ریشه مامیران را در 500 گرم الکل سفید خیس کرده، بگذارید برای مدت دو هفته بماند. البته هر روز آن را تکان دهید، پس از این مدت آن را صاف و در شیشه دربسته نگهداری کنید؛ مقدار مصرف آن 10 تا 15 قطره سهبار در روز است.
4- شیره مامیران: برای استفاده از شیره مامیران آن را با عسل مخلوط و از آن استفاده کنید.
موارد منع مصرف:
همانطور که گفته شد، مصرف زیاد مامیران کبیر تولید مسمومیت میکند و حتی استفاده زیاد آن بهصورت لهشده روی رخمها نیز همین خطر را دارد؛ زیرا از راه پوست جذب بدن میشود. این گیاه سمی است و مقدار زیاد آن در مصارف داخلی ممکن است موجب تشنج و حتی مرگ شود. مصرف این گیاه در دوران بارداری ممنوع است؛ بنابراین باید مصرف آن در حد گفتهشده باشد و تحت نظر متخصص مصرف شود.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.