رازیانه گونه‌های مختلفی دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک نوع رازیانه که خواص دارویی داشته و بیشتر در طب سنتی کاربرد دارد اشاره شده است.
نام علمی: Foeniculum officinale vulgare Mill
نام فرانسوی: Fenouil
نام انگلیسی: Fennel
نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، رازیانه، رازیانه دارویی، شمر، شمار، بادیان سبز و رازیانج نامیده شده است.
تیره گیاه: جعفری Umbelliferae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی، خوشبو و یک‌ساله یا دوساله به ارتفاع حدود یک متر، گاهی موارد بیشتر، با ساقه‌هایی شیاردار، برگ‌های آن سبز مایل به آبی، متناوب با بریدگی‌های عمیق و دارای دم‌برگی غلافی‌شکل و پهنک برگ‌ها منقسم به قطعات نازک و نخی‌شکل می‌باشد. در انتهای شاخه‌ها، گل‌دهنده و گل‌های آن زرد، کوچک و به صورت چتر مرکب هستند. میوه‌های گیاه فندقه، دو قسمتی، کوچک، استوانه‌ای، معطر و شبیه به زیره با این تفاوت که در طرفین ضخیم‌تر می‌باشند. بعد از زرد شدن میوه‌ها، سرشاخه‌های میوه‌دار را چیده و خشک می‌کنند، سپس تخم رازیانه را از آن‌ها به دست می‌آورند.
رویش جغرافیایی: در اغلب کشورها خصوصاً کشورهای آسیایی، اروپایی و آفریقایی به صورت خودرو انتشار داشته و کاشته نیز می‌شود. در ایران در استان‌های آذربایجان، گیلان، خراسان، کرمان، کردستان و گرگان کاشته می‌شود. در ضمن در بعضی از نقاط استان مازندران به صورت خودرو می‌روید.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن گرم و خشک می‌باشد.
بخش مورد مصرف: تخم. در ضمن برگ، ساقه و ریشه گیاه نیز خواص دارویی دارند.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در تخم رازیانه: اسانس روغنی فرّار شامل آنتول، قند، لعاب، تانن، روغن ثابت لیماراز و مواد فنچون، فلاندرن، لیمونن، دیپنتن، کامفن پینن، متیل چاویکول، انیسیک اسید، تیموهایدروکینون، انیستون و ویتامین A در آن تشخیص داده شده است.
نحوه مصرف: به طور معمول تخم رازیانه را به صورت دم‌کرده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها، مقدار و نحوه مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند. در ضمن اسانس رازیانه در صنایع غذایی، نوشابه‌سازی، دارویی و آرایشی و بهداشتی کاربرد دارد.
خواص درمانی: نیرودهنده، مقوی معده، آرام‌بخش، اشتهاآور، شیرافزا، قاعده‌آور، بادشکن، خلط‌آور، محرک، ضد اسپاسم، ضد سرفه، حاوی آنتی‌بیوتیک، کاهنده وزن، مانع از ورم پستان قبل از قاعدگی، افزاینده بینایی، بازکننده گرفتگی صدا، تنظیم‌کننده عادت ماهیانه و به دلیل داشتن هورمون زنانه تسریع‌بخش رشد دختران، بازکننده گرفتگی و انسداد مجاری سینه، کبد، طحال، کلیه و مثانه، افزاینده نیروی جنسی زنان، بزرگ‌کننده سینه خانم‌ها، تقویت‌کننده و رشددهنده رحم و کمک به لانه‌گزینی تخمک، آرام‌کننده اعصاب، فعال‌کننده مغز، برطرف‌کننده بوی بد دهان و معده، ایجاد سرخوشی و روحیه متعادل در افراد، استحکام‌‌بخش لثه‌ها و خارج‌کننده سنگ کلیه می‌باشد. در ضمن برای رفع دردهای مفاصل، آرتروز، سروصدای دستگاه گوارش، بی‌خوابی نوزادان، اسهال و آسم نیز مفید است. در استعمال خارجی، مالیدن گرد رازیانه بر شکم اطفال، نفخ، دل‌پیچه و ناآرامی نوزاد را برطرف می‌کند. رازیانه یکی از قدیمی‌ترین گیاهان دارویی بوده و خواص بسیار زیادی نیز دارد.
تذکر: مصرف اسانس رازیانه برای خانم‌های باردار مضر است، به دلیل اینکه خاصیت قاعده‌آور دارد و استفاده از آن برای نوزادان و کودکان نیز ممنوع می‌باشد، به این دلیل که سمّیت بالقوه‌ای دارد. استفاده از تخم رازیانه برای افراد گرم‌مزاج مضر و دیرهضم می‌باشد. بیمارانی که داروهای ضد انعقادی استفاده می‌کنند نیز باید از مصرف تخم رازیانه خودداری کنند.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولی‌الله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنی‌های شفابخش و مضرات آن‌ها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئه‌ورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزه‌گر (دکتر خوش‌بین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجت‌الله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوه‌ها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلان‌آبادی، سعید / دکتر اصلان‌آبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسین‌پناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضی‌زاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمی‌نیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آن‌ها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.