نام علمی گیاه: Convolvulus scammonia
نام فرانسوی: Scammonee
نام انگلیسی: Scammony
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، محموده عنوان شده است.
تیره گیاه: پیچک Convolvulaceae
نوع گیاه: درختچه
مشخصات ظاهری گیاه: گیاهی است چندساله و خودرو با ساقهای بالارونده به ارتفاع حدود ۵ متر و برگهای آن متناوب، به وضع زاویهدار، نوکتیز و تیرکمانی شکل میباشند. از کنارهی برگهای آن دمگلی منتهی به ۳ تا ۷ گل خارج میگردد که درازتر از طول برگها است. گلهای آن نسبتاً بزرگ، قیفیشکل، سفیدرنگ و دارای ۵ نوار به رنگ گلی روشن و ۵ لوب تقریباً مشخص هستند. میوهاش پوشینه، دوخانه و محتوی دانههای زاویهدار متعدد به رنگ سیاه و شفاف است. ریشهی گیاه، ضخیم و گوشتدار میباشد که قسمت مورد استفاده گیاه است و صمغ از آن استخراج میشود.
مشخصات ظاهری صمغ: صمغ، رزینی است که از ریشهی گیاه گرفته میشود و روش استخراج آن به این طریق میباشد که ابتدا اطراف ریشهی گیاه را از خاک خالی کرده و چندین شکاف یا بریدگی در قسمت فوقانی ریشه ایجاد میکنند. زیر شکافها یا بریدگیها، ظرفهای کوچک یا صدف نرمتنان که مثل پوست گردو میباشد قرار میدهند. شیرابههایی که از شکافها یا بریدگیهای ریشه خارج میشود، داخل ظروفی که زیر آنها قرار گرفته شده، میریزد. شیرابه خارجشده از ریشه ابتدا رنگ سفیدِ شیری دارد، ولی به تدریج با قرار گرفتن در مجاورت هوا، سطح آن تیره میشود. پس از مدتی که در آفتاب خشک شد، به قطعاتی غیرمنظم به رنگ خاکستری سیاه که از گرد سفیدی پوشیده شده درمیآید. در ضمن شکننده است و مقطع (محل قطعشده یا تکهتکه شده) آن سیاه، درخشنده و دارای منافذ کوچکی میباشد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: اغلب در کشورهای آسیای صغیر و در مناطق قفقاز تا سوریه، عراق و یونان انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: از ریشهی گیاه رزین گرفته میشود. در رزین سقمونیا مادهای به نام اسکامونین تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: صمغ
نحوه مصرف: طبق دستور پزشک
خواص درمانی: مسهل صفرا، مواد لزج مخلوط با آن، خارجکننده اقسام کرم معده و شکم، دفعکننده مواد بلغمی، عطشآور، کمکننده اشتها، ملین قوی، مسهل سودا و خارجکننده سموم بدن میباشد.
نکته: بهترین نوع صمغ سقمونیا، صمغ سقمونیای حلب میباشد. به دلیل اینکه صمغ رزینی سقمونیای مرغوب کم و گران است، اغلب در بازار به جای آن و یا مخلوط با آن شیرابهی سفت شدهی گیاه دیگری به نام Cynanchum acutum را میفروشند که خیلی مسهل است و خوردن آن شخص را به حالت تهوع و تشنج دچار مینماید و در ضمن خطرناک و غیرقابل مصرف میباشد.
تذکر: استفاده از صمغ سقمونیا برای خانمهای باردار ممنوع بوده و در صورت استفاده، موجب سقط جنین میگردد. اشخاصی که مزاجشان گرم است و قلبی ضعیف دارند، باید از مصرف آن پرهیز کنند. زیادهروی در مصرف آن برای قلب، معده، روده و کبد مضر بوده و اشتها را از بین میبرد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.