تاجریزی گونههای مختلفی دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از تاجریزی که خواص دارویی داشه و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است.
نام علمی گیاه: Solanum nigrum
نام فرانسوی: Amourette
نام انگلیسی: Morel
نامهای دیگر آن به فارسی و در کتب طب سنتی، تاجریزی، تاجریزی سیاه، انگور روباه، عنب الثعلب، عنب الثعلب مُجَنِن، ربرق، روباه تورک و روباه تربک عنوان شده است.
تیره گیاه: سیب زمینی Solanaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی و یک ساله به ارتفاع حدود ۵۰ سانتیمتر با ساقهای منشعب و برگهای آن سبز تیره، بیضیشکل و دندانهدار میباشند. گلهای آن کوچک و سفید و میوهاش سته، کروی شکل به ابعاد یک آلبالوی کوچک، ابتدا سبزرنگ ولی به تدریج قرمز و پس از خشک شدن سیاه میشود. طعم میوه تلخ و در آن دانههای ریزِ مدور جای دارد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن خیلی سرد و خشک میباشد.
رویش جغرافیایی: در بعضی از نواحی معتدل اروپا، آسیا، هند و به صورت پراکنده در بعضی از نواحی کشورهای دیگر انتشار دارد. در ایران نیز در نواحی استانهای شمالی، فارس، آذربایجان شرقی و غربی و سیستان و بلوچستان انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه و میوه (تاجریزی): اعضای مختلف گیاه دارای سولانین است که در میوه آن به مقدار بیشتری یافت میشود.
بخش مورد استفاده: میوه، برگ و سرشاخههای گیاه.
نحوه مصرف: سابقاً میوهی رسیده را به صورت خوراکی و خشکشدهی میوه، برگ و سرشاخههای گیاه را به صورت دمکرده یا جوشانده و برگهای تازهی گیاه را به صورت ضماد استفاده میکردند؛ اما امروزه به دلیل وجود گیاهان دارویی مؤثر و غیر سمّی، کمتر از گیاه فوق استفاده میشود.
خواص درمانی میوه: مخدر بوده و به علت دارا بودن سولانین مسکن است، رفعکننده سوءهضمهای دردناک، برطرفکننده هجوم خون در یک عضو از بدن، التیامبخش زخم گلو، نرمکننده سینه، جلوگیریکننده از بزرگ شدن کبد، افزاینده ترشحات غدد، ضد اسپاسم در موارد آسم و مفید برای سیاهسرفه، تصفیهکننده خون، ضد میگرن، مسهل، ضد اسهال خونی، برطرفکننده یبوست و تسکیندهنده دردهای عصبی میباشد.
خواص درمانی برگ: جوشانده برگها به صورت تنقیه، آرامکننده ناراحتیهای اعضای واقع در لگن خاصره و ورم رحم و مجاری تناسلی بوده و برگهای لهشده به صورت ضماد، برای دردهای روماتیسم مفصلی حاد، التهابهای شدید پوستی و ورم و تاولهای پوست مفید است.
تذکر: برگ و سرشاخههای گیاه سمّی است و استفاده از آن در استعمال داخلی، ممنوع میباشد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.