مُرّمکی صمغ رزینی معطری است که از درختچههایی از خانواده Burseraceae و از جنس Commiphora گرفته میشود. از این جنس، گونههای مختلفی هستند که این صمغ از آنها گرفته میشود. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها اشاره شده است. در طب سنتی به درختچههایی که مُرّاز آنها گرفته میشود مُرّان میگویند.
نام علمی: Commiphora myrrja
نام فرانسوی: Myrrhe
نام انگلیسی: Balsamodendron
نامهای دیگر آن در کتب طب سنتی و به عربی مقل باد، مُرّمکی، مُرّ و مُرّ حجازی نامیده شده است.
تیره گیاه: بورسراسه Burseracea
نوع گیاه: درختچه
مشخصات ظاهری درختچه: درختچهای است با شاخههای کوتاه و خاردار و منتهی به ۲ یا ۳ برگ مرکب از برگچههای پوشیده از تارهای ظریف و برگچههای برگ، ظاهری بیضوی معکوس دارند. در محور ساقه، گلدهنده، گلهای آن دو نوع نر و ماده و میوهاش گلابیشکل و گوشتی میباشد.
مشخصات ظاهری مرّمکی: صمغی است که خودبهخود یا بر اثر ایجاد شکاف بر تنهی درختچهی ذکرشده به دست میآید که از نوع مرغوب مُرّ است و به شکل قطعههای اشکی بینظم به بزرگی یک گیلاس یا یک گردو میباشد که به راحتی شکسته شده خرد میشود. مقطع آن درخشنده و براق و در مقطع آن خطوط سفیدی شبیه به اثر ناخن دیده میشود. این صمغ ابتدا سفید و پس از مدتی که در مجاورت هوا قرار گرفت، به رنگ قرمز مایل به قهوهای در میآید. مرّمکی بوی مخصوص، ملایم، معطر و مطبوع و طعمی با تلخی مشخص دارد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: درختچهی فوق بومی عربستان و ساحل آفریقایی دریای سرخ است.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: یک مادهی تلخ، اسانس شامل ترپن، صمغ شامل آرابینوز، گالاکتوز و اسید متیل کورونیک و رزین در آن مشخص شده است.
بخش مورد استفاده: صمغ درختچه معروف به مرمکی
نحوه مصرف: طبق دستور پزشک
خواص درمانی: خشککننده رطوبتهای بدن، قابض، بازکننده انسداد گرفتگیهای مجاری ادراری و دفع، اعتدال دهنده (در موارد یبوست مسهل است و در مورد اسهال قابض)، تحلیلبرنده بادهای داخل معده و ورمهای سرد بلغمی، مصرف آن به صورت مزه مزه کردن، رفعکننده تعفن زخمهای دهان و برطرفکننده بدبویی بینی، تسهیلکننده دفع زردآب و بلغم، مفید برای زخمهای معده، تحلیلبرنده ورم طحال، مسکن درد کلیه و مثانه، خارجکننده سموم از بدن، تهوعآور، مقوی قوای جنسی، تقویتکننده معده، سرشار از ویتامین C، آهن و کلسیم و بازکننده عادت ماهیانه میباشد. در ضمن برای بیماری کلروز که در اثر کمی گلبول قرمز خون و کاهش مادهی هموگلوبین در خون ایجاد میشود و علامت آن رنگپریدگی و زردی رنگ پوست بخصوص در دختران جوان است، ناراحتیهای رحم، دلپیچه و بیماریهای قلبی نیز مفید است.
تذکر: زیادهروی در مصرف مرّمکی برای مثانه مضر بوده و استفاده از آن برای افراد گرممزاج نیز ممنوع میباشد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.