مصطکی صمغ زردرنگی به صورت قطرات کوچک است که از ساقه و شاخههای درختچهای ترشح میشود. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به درختچهی مولد مصطکی اشاره شده است.
نام علمی: Pistacia lentiscus
نام فرانسوی درختچه: Lentisque
نام فرانسوی مصطکی: Mastic
نام انگلیسی درختچه: Mastic tree
نام انگلیسی مصطکی: Mastic
نامهای دیگر آن در کتب طب سنتی و به عربی رماس، رماست، کِیَه، مصطکی، مصطکی رومی، کندر رومی، مستکی و علک رومی نامیده شده است.
تیره گیاه: پسته Anacardiaceae
نوع گیاه: درختچه
مشخصات ظاهری درختچه: درخت یا درختچهای است به ارتفاع حدود ۳ متر، گاهی موارد بیشتر، با شاخههای ناهموار، برگهای آن همیشهسبز و ناخزان، مرکب از حدود ۱۲ زوج برگچه و یک برگچه انتهایی نیز در برگهای آن دیده میشود. در طول زمستان برگها رنگ سبز تیره شفاف پیدا میکنند. گلهای آن دو پایه در ابتدا سبز ولی به تدریج قرمزرنگ میشوند. میوهاش مدور، قرمز، کوچک و پس از رسیدن سیاهرنگ میشود.
مشخصات ظاهری مصطکی: عصارهی زردرنگی است که به شکل قطراتی کوچک، خودبهخود از ساقه و شاخههای درختچهی مصطکی به بیرون ترشح میکند و پس از مدت کوتاهی که در مجاورت هوا قرار میگیرد، منقبض یا سفت میشود. در بعضی مواقع بر اثر تیغ زدن یا ایجاد شکاف بر ساقه و شاخههای درخت مصطکی نیز عصارهی زردرنگ به بیرون ترشح میکند. مصطکیای که در بازار عرضه میشود، به صورت قطعات اشکی، بیضیشکل، سفت، کوچک، زردرنگ، نیمشفاف و معطر میباشد وقتی آن را بجوید، زیر دندان نرم شده و طعم معطری احساس میشود.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن نسبتاً گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: در سرتاسر نواحی مدیترانهای انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در مصطکی: اسانس، ماستیسیک اسید، ماستی کولیک اسید و ماستیکورزن در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: صمغ (مصطکی)
خواص درمانی: تقویتکننده لثهها، مقوی، تقویتکننده اعضای رئیسه بدن نظیر معده، کبد، قلب، کلیه و دماغ، مسکن سردردهای سرد، تقویتکننده حافظه، استحکامبخش لثه و دندانها، کمککننده به رویش مجدد گوشت تازه لثه، مسکن درد دندان، خوشبوکننده دهان، آرامکننده سرفههای سرد، خلطآور، بندآورنده خونروی از سینه، قبضکننده، ضد اسهال، قطعکننده اسهال اطفال موقع دندان درآوردن، تحلیلبرنده ورمهای حاصل از شکستگی یا جابهجا شدن استخوانها، محرک و ادرارآور میباشد. در ضمن برای بیماریهای سینه، درد کبد و طحال ناشی از سرماخوردگی، سرفه، نفخ معده و روده، درد مفاصل، بیماریهای قارچی و سوزش و ترش کردن معده نیز مفید است.
- بهبود هضم و درمان مشکلات گوارشی: صمغ مصطکی برای رفع درد، التهاب و ناراحتی های شکمی مفید است و به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و ترکیبات ضد التهابی موجود در آن به هضم بهتر غذا کمک می کند.
نحوه مصرف: 250 میلی گرم کپسول مصطکی را 4 بار در روز مصرف کرده یا 2 قطره روغن صمغ مصطکی را با 50 میلی لیتر آب ترکیب کرده و مانند دهانشویه غرغره کنید، از بلعیدن این دهانشویه خانگی اجتناب کنید.
- از بین بردن باکتری اچ پیلوری: مطالعه ای نشان داده صمغ مصطکی باکتری های اچ پیلوری موجود در دستگاه گوارش را از بین می برد. اچ پیلوری نوعی باکتری گوارشی عامل زخم های گوارشی است که اگرچه در برابر آنتی بیوتیک ها مقاومت نشان می دهد اما صمغ مصطکی روی آن موثر است.
نحوه مصرف: 350 میلی گرم صمغ مصطکی خالص را 3 بار در روز بجوید تا زمانی که عفونت درمان شود.
- درمان زخم های گوارشی: همان طور که گفتیم عفونت اچ پیلوری یکی از عوامل بروز زخم معده می باشد. تحقیقات نشان داده خواص ضد باکتریایی صمغ مصطکی علاوه بر اچ پیلوری می تواند با شش باکتری دیگر عامل زخم های گوارشی نیز مقابله کند که از خواص ضد باکتریایی، حفاظت کننده سلولی و ضد ترشحی ملایم آن نشات گرفته است. محققان دریافته اند مصرف دوزهای کم حتی به اندازه 1 میلی گرم در روز این صمغ نیز رشد باکتری ها را مهار می کند اگرچه نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه می باشد.
نحوه مصرف: هر روز مقداری مکمل مصطکی بخورید، برای این کار به دستورالعمل درج شده روی مکمل توجه کنید.
- کاهش علائم التهاب روده: تحقیقات نشان داده مصرف صمغ مصطکی می تواند علائم بیماری کرون – از انواع شایع التهاب روده – را کاهش دهد.
نحوه مصرف: 2.2 گرم از پودر صمغ مصطکی را به 6 دوز تقسیم کرده و به مدت 4 هفته روزانه میل کنید.
- کاهش کلسترول: به نظر می رسد صمغ مصطکی اثر مثبتی در کاهش کلسترول دارد، نتیجه مطالعه ای نشان داده قند خون کسانی که از این صمغ برای کاهش کلسترول استفاده کرده اند نیز کاهش یافته است. محققان دریافته اند این صمغ روی افرادی که دچار اضافه وزن یا چاقی هستند تاثیر بیشتری دارد.
نحوه مصرف: 330 میلی گرم صمغ مصطکی را 3 بار در روز به مدت 8 هفته مصرف کنید.
- سلامت کبد: به نظر می رسد صمغ مصطکی از آسیب های کبدی جلوگیری و به کاهش آنزیم های کبدی مرتبط با آسیب کبدی کمک می کند.
نحوه مصرف: هر روز 5 گرم پودر صمغ مصطکی مصرف کنید، می توانید این مقدار را به 3 نوبت در روز تقسیم کنید.
- جلوگیری از حفره دندان: طی مطالعه کوچکی که در سال 2014 درباره تاثیر سه نوع صمغ مصطکی روی PH و سطح باکتری های بزاق انجام شد شرکت کنندگان به سه گروه تقسیم شده و هر گروه یکی از انواع صمغ مصطکی یعنی مصطکی خالص، مصطکی زایلیتول و مصطکی پروبیوتیک – 3 بار در روز و به مدت 3 هفته – مصرف کردند.
نتایج مطالعه نشان داد هر سه نوع مصطکی باعث کاهش سطح استرپتوکوک موتانس – از عوامل ایجاد حفره دهان – شدند، مصطکی خالص و زایلیتول سطح لاکتوباسیل ها – از دیگر عوامل ایجاد حفره دهان – را کمی افزایش دادند. مصطکی پروبیوتیک اگرچه سطح لاکتوباسیل ها را به طور قابل توجهی کاهش داد اما باعث کاهش PH بزاق دهان و اسیدی شدن آن نیز شد که خود از عوامل بروز مشکلات دندانی می باشد، بنابراین این نوع مصطکی برای جلوگیری از حفره توصیه نمی شود.
روش مصرف: یک تکه صمغ مصطکی را 3 بار در روز حداقل 5 دقیقه بعد از هر وعده غذایی بجوید.
- کاهش علائم آسم آلرژیک: صمغ مصطکی دارای خواص ضد التهابی است که به مهار التهاب ائوزینوفیل، جلوگیری از تهویه بیش از حد ریه و کاهش تولید مواد التهابی کمک کرده و باعث کاهش مایع و التهاب ریه می شود.
نحوه مصرف: 250 میلی گرم کپسول صمغ مصطکی را 4 بار در روز مصرف کنید.
- پیشگیری از سرطان پروستات: طبق مطالعات صمغ مصطکی با مهار گیرنده آندروژن می تواند اثر خوبی در کاهش رشد سلول های سرطان پروستات داشته باشد.
نحوه مصرف: 250 میلی گرم کپسول صمغ مصطکی را 4 بار در روز مصرف کنید.
- پیشگیری از سرطان روده بزرگ: تحقیقات نشان داده روغن ضروری صمغ مصطکی در سرکوب تومورهایی که به سرطان روده بزرگ منجر می شود موثر بوده و از تکثیر سلول های سرطانی روده بزرگ در شرایط آزمایشگاهی جلوگیری می کند.
نحوه مصرف: هر روز مکمل مصطکی بخورید، برای این کار به دستورالعمل درج شده روی مکمل توجه کنید.
عوارض جانبی و مضرات مصطکی:
مصرف صمغ مصطکی معمولا مشکل خاصی ایجاد نمی کند اما در بعضی موارد ممکن است باعث سردرد، ناراحتی معده و سرگیجه شود. برای کاهش عوارض جانبی این صمغ توصیه می شود از کمترین دوز ممکن شروع کرده و به تدریج دوز را افزایش دهید. از آن جا که مکمل هایی همچون صمغ مصطکی توسط سازمان غذا و دارو کنترل نمی شوند هنگام خرید آن ها باید به معتبر بودن تولید کننده و فروشنده توجه داشته باشید. قبل از شروع مصرف حتما با پزشک مشورت کنید، توجه داشته باشید این مکمل به عنوان جایگزین دارویی یا درمانی محسوب نمی شود و ممکن است با برخی داروهای مصرفی تداخل داشته باشد. مصرف صمغ مصطکی در برخی افراد به خصوص کسانی که به گیاه گل دار فلفل برزیلی یا دیگر گونه های گیاه بنه حساسیت دارند باعث بروز واکنش های آلرژیک می شود.
در صورت بارداری یا شیردهی از این صمغ استفاده نکنید.
در صورت بروز هر گونه عوارض جانبی مصرف این مکمل را قطع و با پزشک مشورت کنید.
طریقه مصرف:
صمغ مصطکی را می توان مانند آدامس جویده یا به صورت پودر، تنتور (نوعی شربت) یا کپسول های مکمل مصرف کرد. روغن ضروری صمغ مصطکی نیز به شکل موضعی برای درمان برخی مشکلات پوستی استفاده می شود.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.