سماق دارای گونه‌های مختلفی می‌باشد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوطه به یک گونه از سماق که نسبت به دیگر گونه‌ها مرغوب‌تر بوده و خواص دارویی نیز دارد، اشاره شده است.
نام علمی گیاه: Rhus coriaria
نام فرانسوی: Sumac des Corroyeurs
نام انگلیسی: Tanner`s sumac
نام‌های دیگر آن در کتب طب سنتی، سماق معمولی، سماق قرمز، سماق الدباغین، سوماق، سَماق، سماقیل و تَمتَم عنوان شده است.
تیره گیاه: پسته Anacardiaceae
نوع گیاه: درختچه
مشخصات ظاهری گیاه: درختچه‌ای است به ارتفاع حدود ۲ متر، گاهی موارد بیشتر، با شاخه‌های جوانِ دمبرگ‌دارِ پوشیده از کرک‌های زبر. برگ‌های آن مرکب، مخملی، شانه‌ایِ فرد و دندانه‌دار، گل‌های آن خوشه‌ای و متراکم، کاسبرگ‌ها سبز و گلبرگ‌ها سفید رنگ می‌باشند. میوه‌اش شفت، کروی، کرک‌دار، به صورت خوشه‌ای و متراکم، به اندازه یک نخود کمی کوچکتر، رنگ میوه قهوهای مایل به ارغوانی، گوشت آن ترش و میوه محتوی یک هسته‌ی کوچک است.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن سرد و خشک است.
رویش جغرافیایی: در اغلب نواحی معتدل کشورها، مناطق مدیترانه‌ای و در کشورهای قفقاز و آناتولی کاشته می‌شود. در ایران نیز بیشتر در استان‌های حاشیه دریای خزر، استان‌های غربی، فارس، تهران، خراسان شمالی، جنوبی و رضوی کاشته می‌شود.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آن: تانن، دکستروز، ماده‌ی مومی، ماده‌ی رنگی زرد، میری ستین، اسید تانیک، اسید سیتریک، اسید وینیک، اسید مالیک و مالات قلیایی در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورداستفاده: میوه (سماق). در ضمن پوست ریشه و برگ درختچه نیز خواص دارویی دارند.
نحوه مصرف: معمولاً سماق خشک‌شده را به صورت پودر یا دم‌کرده استفاده می‌کنند و در صنایع غذایی نیز کاربرد دارد. نحوه و روش‌های مصرف مختلف دیگری نیز دارد از جمله به صورت جوشانده، تنطور، ضماد و کمپرس.
خواص درمانی: قبض‌کننده، ضد اسهال‌های ساده و خونی، بندآورنده خونروی‌های معده و روده و خونروی در فواصل قاعدگی، رفع‌کننده اخلاط خونی، ضد آب آوردن انساج ناشی از ضایعه کلیه‌ها، خارج‌کننده سموم وارد شده به بدن همراه با غذا بخصوص سرب، تحلیل‌برنده ورم گلو، کاهنده قند خون، برطرف‌کننده شب ادراری کودکان، تمیزکننده معده، ضد تهوع، اشتهاآور، ضد سرفه‌های مقاوم، ضد تب‌های صفراوی، رفع‌کننده ترشحات سفید واژن، کاهنده ترشح زیاد و غیرمعمول ادرار، مقوی جهاز هاضمه، ضد میکروب و مفید برای آلرژی می‌باشد. در ضمن برای تب، اختلالات قاعدگی، روماتیسم و نقرس نیز مفید است. مالیدن سماق به دندان یا مزه مزه کردن آن در دهان، محکم‌کننده دندان‌ها، تقویت‌کننده لثه و التیام‌بخش زخم‌های عفونی دهان می‌باشد.
تذکر: سماق تازه به دلیل سمّی بودن، غیرقابل استفاده است و در صورت مصرف ایجاد مسمومیت می‌کند؛ بنابراین باید از سماق خشک‌شده و به صورت پودر درآمده استفاده کرد. زیاده‌روی در مصرف آن نیز برای اشخاص سردمزاج مضر بوده و سبب افزایش بزاق دهان و ایجاد یبوست می‌شود.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولی‌الله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنی‌های شفابخش و مضرات آن‌ها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئه‌ورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزه‌گر (دکتر خوش‌بین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجت‌الله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوه‌ها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلان‌آبادی، سعید / دکتر اصلان‌آبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسین‌پناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضی‌زاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمی‌نیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آن‌ها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.