زدوار گونههای مختلفی دارد که ساقهی زیرزمینی دو گونهی عمده آن بیشتر در طب سنتی کاربرد دارند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونهی زدوار که خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است.
نام علمی: Curcuma pallida Lour
نام فرانسه: Zedoaire
نام انگلیسی: Zedoary
نامهای دیگر آن در کتب طب سنتی، زَدوار، جدوار، ژَدوار و سَطوال نامیده شده است.
تیره گیاه: زنجبیل Zingiberaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است با برگهایی به ارتفاع حدود یک متر، غلافدار و نوک تیز و در پهنک برگها یک رگبرگ اصلی و دو رگبرگ موازی همراه با رگبرگهای فرعی بسیار دیده میشود. گلهای آن مجتمع و به شکل سنبله میباشند. به دلیل گران بودن زدوار در بعضی مواقع ریشههای گیاهان دیگری به جای زدوار به بازار عرضه میشود که باید از اصل بودن آن اطمینان پیدا کرد. زَدوار دارای ساقهی زیرزمینی به ضخامت یک انگشت دست است و از آن ریشههایی منشعب میشود. سطح خارجی ساقهی زیرزمینی که به آن ریزوم یا بیخ گیاه نیز گفته میشود به رنگ خاکستری تیره یا سیاه و در بعضی موارد زرد رنگ، مغز آن به رنگ بنفش و روی آن خطوط مارپیچی مشاهده میشود. بوی آن معطر و مشابهِ بوی زنجبیل و هل و مزه آن نیز تلخ میباشد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک میباشد.
رویش جغرافیایی: اغلب در هند، اندونزی و برخی از مناطق هیمالیا انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ساقهی زیرزمینی: اسانس، سینئول، کامفن، زینجیبرن، بورنئول، کامفور، کورکومین، زئودارین، صمغ، رزین و نشاسته در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: ساقهی زیرزمینی (زدوار)
نحوه مصرف: معمولاً زدوار را به صورت دم کرده، جوشانده و یا گرد استفاده میکنند و در طب سنتی برای درمان بیماریها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز میکند.
خواص درمانی: برطرف کننده ضعف عمومی بدن و افزاینده نیروی جنسی، تسکین دهنده دردهای روماتیسمی و محلل ورمها در کوفتگیها، مقوی معده و محلل ورمهای پشت گوش، زیر بغل و کشاله ران، حل کننده خون لخته شده در عروق و بازکننده انسداد و گرفتگیهای مجاری ادراری، بادشکن و مقوی احشاء و آلات درون شکم، بازکننده قاعدگی و کاهنده دردهای پشت و ناحیه زیر شکم در دوران قاعدگی، تنظیم کننده عادت ماهیانه و تقویت کننده زنان پس از زایمان به دلیل ضعف عمومی، کاهنده فشار بر روی قلب و افزاینده بینایی، تسریع کننده جریان خون در رگها و نشاطآور، تقویت کننده نیروی اعضای رئیسه بدن نظیر دل، دماغ و کبد و رفع کننده خواب رفتگی اعضای بدن، ضد استسقاء و متلاشی کننده سنگ مثانه میباشد. در ضمن برای کم اشتهایی، ناراحتیهای قلبی و طپش قلب و به سختی ادرار کردن نیز مفید است. در استعمال خارجی گَرد آن التیامبخش زخمهای سطحی و بندآورنده خونریزی میباشد.
توصیه: به دلیل گران بودن زدوار در بعضی مواقع ریشههای گیاهان دیگری به جای زدوار به بازار عرضه میشود که باید از اصل بودن آن اطمینان پیدا کرد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.