اریسا گونههای مختلفی دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها که خواص دارویی داشته و در طب سنتی نیز کاربرد دارد اشاره شده است.
نام علمی گیاه: Iris florentina
نام فرانسوی: Iris de Florence
نام انگلیسی صمغ: Florentine Iris
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، زنبق، سوسن ابیض، دهق، آسمان جونی و بیخ بنفشه است.
تیره گیاه: زنبق Iridacea
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری گیاه: گیاهی است چند ساله با ساقهای راست به ارتفاع حدود ۷۰ سانتیمتر و برگهای آن سبز مات و به شکل تیغههایی به عرض ۲ تا ۳ سانتیمتر میباشد. در انتهای ساقه، گل دهنده و گلهای آن درشت، سفیدرنگ در بعضی موارد کبود آسمانی، معطر و منفرد هستند. میوهاش بیضی شکل دارای سه زاویهی نسبتاً مشخص و در آن تعدادی دانه وجود دارد. ساقهی زیرزمینی گیاه، متورم، حجیم، گوشتی و پر گره، سطح خارجی آن خاکستری، مغزش سفید و طعمش تند میباشد.
طبیعت: طبق نظر حکمای طب سنتی، طبیعت آن نسبتاً گرم و متعادل است.
رویش جغرافیایی: اغلب در سراسر اروپا بخصوص در فلورانس ایتالیا و در ایران بیشتر در غرب کشور بخصوص در نواحی قصر شیرین انتشار دارد.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در اریسا (ساقهی زیرزمینی): تانن، نشاسته، گلوکوزیدی به نام ایریدین، اسانس روغنی فرّار شامل میریستیک اسید، اولئیک اسید و اترهای متیلیک و یک مادهی معطر به نام ایرون در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورداستفاده: ساقهی زیرزمینی
نحوه مصرف: به طور معمول به صورت دمکرده یا جوشانده استفاده میکنند و در طب سنتی برای درمان بیماریها، نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز میکند.
خواص درمانی: تصفیهکننده خون، صفرابر، بازکننده عروق، بهبوددهنده گردش خون، تقویتکننده اعصاب، مسکن سردرد، ضدالتهاب اندامهای تنفسی، دفعکننده اخلاط، ضد استسقا، مفید برای بیماریهای مثانه و ناراحتیهای کبد، ضد سیاهسرفه، مؤثر برای درمان تنگی نفس، ضد یرقان و برطرفکننده صداهای مبهم در گوش میباشد. در ضمن برای میگرنهای مرتبط با عادت ماهیانه، خیز عمومی، آسم مرطوب، نزله مزمن ریه، گریپ، انزال زودرس و تب و لرز نیز مفید است.
تذکر: زیادهروی در مصرف آن مسهل قوی و قیآور است؛ به طوری که موجب تحریک دستگاه هضم شده، درد شدید در روده، استفراغ و دفع زیاد مدفوع را همراه میآورد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.