روناس انواع مختلفی دارد از جمله روناس هندی، روناس کوهی و روناس معمولی و رنگرزی. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به نوع روناس معمولی و رنگرزی اشاره شده است.
نام علمی: Rubia tinctorium L
نام فرانسه: Garance
نام انگلیسی: Madder
نامهای دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، رودَک، روناس، عروق الصباغین، فوهالصبغ و فُوَّه نامیده شده است.
تیره گیاه: روناس Rubiaceae
نوع گیاه: بوته
مشخصات ظاهری: گیاهی است علفی و چند ساله به ارتفاع حدود ۱۵۰ سانتیمتر گاهی موارد بیشتر با ساقههای چهارگوش و پوشیده از خارهای ریز و قلاب مانند که توسط همین خارها از درختان مجاور خود بالا میرود. برگهای آن بیضوی، دراز، نوک تیز و مجتمع به تعداد ۶ تایی در طول ساقه دیده میشوند. در محور و قسمت انتهایی ساقهها، گل دهنده، گلهای آن کوچک، زرد رنگ و مجتمع به صورت چترهای متعدد میباشند. میوهاش به صورت سته، گوشتدار، به رنگ قرمز تیره و دارای غشای ضخیمی است. ریشهی روناس به رنگ سرخ تیره، دراز، استوانهای به حجم یک مداد، رنگ داخل آن سرخ روشن و طعم آن تلخ و گس است. از ریشههای ۳ ساله و بالاتر یک نوع مادهی رنگی قرمز به نام آلیزارین گرفته میشود که در رنگرزی به کار میرود.
طبیعت ریشه: طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.
رویش جغرافیایی: در اغلب نواحی آسیا و اروپا انتشار دارد. در ایران نیز به صورت خودرو در بعضی از نواحی استانهای شمالی، اصفهان، یزد، تهران و خراسان میروید.
ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در ریشه: گلوکوزیدی به نام اسید روبهریتریک، آلیزارین، پورپورین، روبیادین، گلوکز، مواد پکتیک، مواد رزینی، مواد چرب، قند، اسانس و غیره در آن تشخیص داده شده است.
بخش مورد استفاده: ریشه
نحوه مصرف: به طور معمول نیمکوب شده و گرد ریشه را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده میکنند.
خواص درمانی: صفرابر و ادرارآور، تحلیل برنده ورم و احتقان کلیه و شیرافزا، برطرف کننده یبوستهای سخت و کاهنده اوره خون، خارج کننده سنگ کلیه از نوع فسفات و تسریع در جوش خوردن استخوانهای شکسته، قاعدهآور و مفید برای درمان آلبومینوری، قبض کننده و اشتهاآور، تقویت کننده معده و آرامبخش میباشد. در ضمن برای ناراحتیهای کلیوی و مثانه، راشیتیسم، گرفتگیها در بدن و درد سیاتیک نیز مفید است. در استعمال خارجی ریختن جوشانده روناس در وان حمام و اضافه کردن مقداری آب ولرم به آن برای رفع بعضی از بیماریهای پوستی مؤثر میباشد.
منابع و مآخذ:
- گیاهان دارویی (دکتر زرگری، علی)
- معارف گیاهی (میرحیدر، حسین)
- شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران (دکتر مظفریان، ولیالله)
- مرجع کامل گیاهان دارویی و معطر (مهندس فرزاد، محمدعلی)
- شفا (دکتر رجحان، محمدصادق)
- خوردنیهای شفابخش و مضرات آنها (نعیمی، محمدحسن)
- از سیر تا پیاز (دکتر پورعبدالله، عبدالله)
- آلوئهورا گیاه هزار درمان (مهندس موسوی، فخرالسادات / استکی، معصومه)
- اسرار گیاهان دارویی (حاجی شریفی، احمد)
- گیاهان معجزهگر (دکتر خوشبین، سهراب)
- سیاهدانه، دانه شفابخش (نویمایر، یوزف)
- اطلس مصور گیاهان دارویی (کیانی، کاظم)
- فرهنگ جامع کلینیکی گیاهان دارویی (دکتر اکبرزاده پاشا، حجتالله)
- گزیده گیاهان دارویی (دکتر صمصام شریعت، سید هادی)
- خواص طبیعی میوهها و سبزیجات (دکتر آذر، ماهیار / دکتر اصلانآبادی، سعید / دکتر اصلانآبادی، ناصر / دکتر امام، مهدی / دکتر پادراد، سوزان / دکتر حسینپناه، رامین / دکتر ساداتیان، سید اصغر / خلاصی، مرجان / دکتر علویان، سید موید / دکتر فلسفی، حمیده / دکتر قاضیزاده، شیرین / دکتر لسان پزشکی، محبوب / دکتر هاشمی، سونیا)
- فرهنگ مصور گیاهان دارویی (رحیمینیا، مصطفی)
- طب الصمصام (صانعی، صمصام)
- گیاهان دارویی شاخص در پزشکی و صنایع (دکتر قاسمی دهکردی، نصرالله)
- دایره المعارف گیاهان دارویی (دکتر کرمعلی، جواد)
- گیاهان دارویی (ولاگ، ژان / استودولا، ژیری)
- گیاهان دارویی و نحوه و کاربرد آنها (استاد خسروی، سید مهدی)
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.